Przewodnik po portfelach kryptowalutowych. Jak zadbać o bezpieczeństwo?

Spis treści:

• Czym jest portfel kryptowalutowy?
• Rodzaje portfeli kryptowalutowych
• Wady i zalety poszczególnych rodzajów portfeli kryptowalutowych
• Bezpieczeństwo portfela kryptowalutowego –  jak o nie zadbać?

Czym jest portfel kryptowalutowy?

Do zarządzania kryptowalutami potrzebny będzie Ci specjalny portfel kryptowalutowy (nie wygląda on jednak tak, jak na głównej grafice). Nie musi on występować w formie fizycznej, choć niektóre z nich taką postać mają. Każdy z nich jest zbudowany tak samo. Składa się bowiem z dwóch kluczy: prywatnego i publicznego.

Aby lepiej to zobrazować, posłużymy się analogią. Wyobraź sobie swój adres e-mail. Tylko Ty możesz się na niego zalogować, wpisując w odpowiednie okno hasło (klucz prywatny). Po zalogowaniu do skrzynki masz możliwość odbierania i wysyłania wiadomości. Inni użytkownicy mogą przesyłać Ci e-maile, pod warunkiem, że znają twój adres (klucz publiczny). Nie są jednak w stanie zalogować się do Twojej skrzynki, ponieważ nie posiadają do niej hasła.

Portfel kryptowalutowy = klucz publiczny + klucz prywatny

Choć nie jest to jedno z najlepszych porównań, widzisz mniej więcej, jak to wszystko funkcjonuje. Klucz publiczny zwany również adresem publicznym to ciąg liczb i liter bądź znak QR, na który przesyłane są kryptowaluty, a precyzyjniej to ujmując – przypisywane. Ważne, abyś wiedział, że nie znajdują się one fizycznie w Twoim portfelu kryptowalutowym. Poprzez klucz publiczny i prywatny możesz zaś nimi zarządzać. W tym przypadku ten drugi pełni dość istotną funkcję. Za jego pomocą uzyskasz dostęp do swoich coinów oraz będziesz mógł wykonywać transakcje. 

Pamiętaj o tym, aby go chronić. Jeżeli wpadnie on w niepowołane ręce, wówczas ta druga osoba może nie tylko uzyskać dostęp do Twojego portfela, ale również przelać środki do niego przypisane na inny adres. W tym przypadku nie da się cofnąć transakcji. Ponadto, jeżeli zgubisz swój klucz prywatny bądź go zapomnisz, nikt nie będzie w stanie pomóc Ci w odzyskaniu środków.

Zapamiętaj! Zadbaj o bezpieczeństwo swojego klucza prywatnego. Nie udostępniaj go innym osobom!

Przy kontroli kluczy prywatnych dość pomocy staje się seed. Jest to najczęściej 12 bądź 24 wyrazowa fraza. Warto jednak pamiętać o tym, że będzie on działał tylko z portfelem, dla którego został stworzony. 

Rodzaje portfeli kryptowalutowych

Portfele kryptowalutowe dzielą się na dwie główne kategorie: zimne (z ang. cold wallets) oraz gorące (z ang. hot wallets). Te z kolei można podzielić na kolejne podkategorie (w sumie jest ich pięć). Spójrz na tabelkę przedstawioną poniżej. 

Rodzaje portfeli kryptowalutowych
Zimne portfele	Portfele sprzętowe	występują w postaci fizycznej nazywane potocznie portfelami USB z wyglądu mogą przypominać mały pilocik bądź pendrive'a są powszechnie uważanie za jeden z najbezpieczniejszych rodzajów portfeli kryptowalutowych nie są darmowe, trzeba za nie zapłacić, przykładowo najtańszy model Ledgera kosztuje 59 EUR.
	Portfele papierowe	można je wygenerować z przeznaczonej do tego strony internetowej to nic innego, jak wygenerowany adres publiczny i prywatny, który można wydrukować na kartce papieru, bądź po prostu przepisać są uważane za powszechnie bezpieczne ich minusem jest podatność na uszkodzenia fizyczne (problem ten może rozwiązać jednak Cryptosteel, o którym opowiemy w dalszej części) są darmowe
Gorące portfele	Portfele desktopowe	można je pobrać na swój komputer/laptop działają na systemach operacyjnych takich, jak Mac, Windows czy Linux ze względu na połączenie z internetem, są mniej bezpieczne niż portfele z kategorii zimnych są darmowe
	Portfele przeglądarkowe	w tym przypadku nie posiadasz klucza prywatnego możesz utworzyć konto na stronie/interfejsie, która odgrywa rolę portfela aby uzyskać dostęp do swojego konta wprowadzasz tylko login i hasło z uwagi na fakt, iż nie Ty jesteś posiadaczem klucza prywatnego, kwestie związane z bezpieczeństwem można poddawać pod liczne dyskusje są darmowe
	Portfele mobilne	występują w formie aplikacji na telefon w tym przypadku klucze prywatne mogą zostać w bardzo łatwy sposób skradzione (np. gdy kopiujesz je przez schowek) nie należą do najbezpieczniejszych rozwiązań, choć są podręczne, proste w użytku i wygodne są darmowe

Zimne portfele kryptowalutowe

Portfele sprzętowe – charakterystyka

To urządzenia fizyczne, w których bezpośrednio przechowywane są klucze. Wykorzystują one algorytmy przeznaczone do generowania liczb losowych (RNG) do tworzenia par kluczy. Jest to jedna z najbezpieczniejszych alternatyw, preferowana przez osoby, które zamierzają przechowywać dużą ilość kryptowalut. 

Wiele modelów pozwala na ustawienie specjalnego kodu PIN w celu dodatkowego zabezpieczenia. Dość istotne w przypadku portfeli sprzętowych jest również to, aby zrobić tzw. kopię zapasową kluczy. W ten sposób będziesz mógł odzyskać dostęp do swoich środków z innego urządzenia, po zgubieniu tego pierwszego. 

Przykłady renomowanych producentów portfeli sprzętowych:

• Ledger
• Trezor
• KeepKey

Portfele papierowe – charakterystyka

To nic innego jak klucze prywatne i publiczne wygenerowane na kartkach papieru. Mogą składać się z ciągu liczb i liter, jak również występować w postaci QR. W celu dokonania transakcji, można zeskanować taki kod za pomocą portfela mobilnego.  

W przypadku portfeli papierowych dość istotne jest to, aby generować je wyłącznie w trybie offline, czyli bez dostępu do Internetu. W przeciwnym razie Twoje klucze mogą zostać przechwycone. Mimo iż wiele osób uważa je za równie bezpieczne, co sprzętowe, mają one kilka wad, o których nie każdy wie. 

Portfele papierowe nie pozwalają na częściowe przesyłanie środków. Nie możesz tego robić etapami! Przypuśćmy, że do adresu publicznego takiego portfela przypisaliśmy 3 BTC. Jednak mamy zamiar zabrać z niego 1 BTC. W momencie, gdybyśmy przesłali tę kwotę na inny adres, nasze 2 BTC by przepadło (trafiło do tzw. change address). Jeżeli więc chcielibyśmy dokonać takiej transakcji, musielibyśmy najpierw przesłać całą sumę Bitcoinów na inny rodzaj naszego portfela, przykładowo desktopowy, a następnie dopiero moglibyśmy przesłać 1 BTC, tam, gdzie początkowo chcieliśmy, bez utraty pozostałych 2 BTC. 

Przykłady portfeli papierowych:

• bitaddress.org – dla Bitcoina (BTC)
• MyEtherWallet – dla Ethera (ETH)
• liteaddress – dla Litecoina (LTC)

Gorące portfele

Portfele desktopowe – charakterystyka

Są to portfele, które możesz pobrać oraz uruchomić na własnym komputerze. Przed ich zainstalowaniem sprawdź, czy na Twoim urządzeniu nie ma wirusów bądź złośliwych oprogramowań. Są one powszechnie uznawane za bezpieczniejsze od portfeli przeglądarkowych. Pozwalają one użytkownikom na zarządzanie kluczami prywatnymi.

Warto wiedzieć, że podczas generowania nowego portfela, oprogramowanie zazwyczaj tworzy specjalny plik zawierający informacje o kluczu prywatnym. Ważne, aby go odpowiednio zaszyfrować, przykładowo przy użyciu hasła dostępowego. 

W momencie, gdy zgubisz plik bądź zapomnisz hasła, utracisz dostęp do własnych środków. Z tego też względu warto wykonać co najmniej jedną kopię zapasową, przy czym przechowywać ją w bezpiecznym miejscu. Zabezpiecz się również na wypadek, gdyby Twój komputer z jakiegoś powodu uległ awarii.

Przykłady portfeli desktopowych:

• Exodus
• Jaxx
• Electrum

Portfele przeglądarkowe – charakterystyka

W tym przypadku dostęp do portfela kryptowalutowego uzyskujesz za pomocą przeglądarki internetowej. Nie musisz pobierać ani instalować żadnej aplikacji. Dość dużym minusem w tym przypadku jest to, że powierzasz swoje klucze prywatne osobie trzeciej. Do tej kategorii zaliczają się zarówno portfele giełdowe, jak i te dostarczane przez inne platformy kryptowalutowe.

Przy korzystaniu z tego typu rozwiązań warto skorzystać z dodatkowych środków bezpieczeństwa takich jak dwustopniowe uwierzytelnianie 2FA, czy kod anty-phishingowy.

Przykłady portfeli przeglądarkowych:

• MetaMask (dla Ethereum)
• Coinbase

Portfele mobilne – charakterystyka

Są to po prostu aplikacje do pobrania na telefon. Umożliwiają łatwe i szybkie zarządzanie kryptowalutami. Mogą okazać się przydatne w przeprowadzaniu codziennych transakcji. Z uwagi na niski poziom bezpieczeństwa nie warto przechowywać na nich dużych sum środków.

Portfele mobilne są w dużej mierze podatne na wirusy oraz złośliwe oprogramowania, tak, jak wszystkie inne z kategorii gorących. W tym przypadku zalecane jest szyfrowanie portfeli. Warto także utworzyć kopię zapasową kluczy prywatnych, aby w przypadku utraty telefonu, bądź jego zniszczenia móc odzyskać dostęp do kryptowalut.

Przykłady portfeli mobilnych:

• Jaxx
• Coinomi

Wady i zalety poszczególnych rodzajów portfeli kryptowalutowych

Każdy portfel kryptowalutowy ma swoje wady i zalety. Niektóre z nich mają mniejsze znaczenie, inne większe. Przy wyborze odpowiedniego z nich warto zwrócić uwagę na różnorodne parametry nie tylko cenę czy wygodę.

Kategoria	Podkategoria	Wady	Zalety
Portfele zimne	Portfele sprzętowe	Nie są darmowe, trzeba za nie zapłacić (dla niektórych jest to niska cena, dla innych dość wysoka) Jeżeli zamierzasz przechowywać niewielkie ilości kryptowalut, wybranie drogiego portfela sprzętowego nie będzie opłacalne Mogą ulec fizycznemu zniszczeniu (jednak jest to mało prawdopodobne)	Powszechnie uważane za jedne z najbezpieczniejszych Odporne na wirusy Klucze są przechowywane w bezpiecznym środowisku Można w nich przechowywać wiele kryptowalut (w zależności od producenta i modelu) Transakcja musi zostać potwierdzona bezpośrednio na urządzeniu Większość z nich wykorzystuje oprogramowanie otwartoźródłowe Większość z nich posiada dodatkowy poziom zabezpieczeń
	Podkategoria	Wady	Zalety
	Portfele papierowe	Podatne na fizyczne zniszczenia Jeżeli nie przestrzegasz zasad bezpieczeństwa przy ich generowaniu, Twoje klucze mogą zostać skradzione Nie przechowują wszystkich kryptowalut, są dedykowane dla tych konkretnych  Nie pozwalają na przesyłanie środków w częściach, jedynie w całości	Uważane za jedne z bezpieczniejszych (pod warunkiem, że zostaną wygenerowane w bezpieczny sposób) Łatwo je utworzyć Są darmowe
	Podkategoria	Wady	Zalety
Portfele gorące	Portfele desktopowe	Średnie bezpieczeństwo (są narażone na kontakt z Internetem) Podatne na rożnego rodzaju ataki: wirusy i złośliwe oprogramowania	Większość z nich daje Ci pełną kontrolę nad kluczami prywatnymi  Są one mniej bezpieczne od portfeli zimnych, ale najbezpieczniejsze wśród portfeli gorących Wygodne w obsłudze, wszystko jest dla użytkownika przejrzyste i widoczne Mogą przechowywać wiele kryptowalut (warto jednak sprawdzić, jakie kryptowaluty są obsługiwane przed instalacją) Są darmowe
	Podkategoria	Wady	Zalety
	Portfele przeglądarkowe	Nie posiadasz kluczy prywatnych, znajdują się one w rękach stron trzecich Tego typu portfele są częstym celem ataków hakerskich Niskie bezpieczeństwo	Proste w obsłudze, wystarczy mieć dostęp do internetu, by się na nie zalogować Pozwalają na obsługę wielu kryptowalut (warto jednak sprawdzić, jakie kryptowaluty są obsługiwane przed założeniem konta) Są darmowe
	Podkategorie	Wady	Zalety
	Portfele mobilne	Bardzo niskie bezpieczeństwo Podatne na rożnego rodzaju ataki: wirusy i złośliwe oprogramowania	Duży komfort i wygoda, możesz obsługiwać je w każdej chwili pod warunkiem, że twój telefon jest połączony z Internetem Proste w obsłudze Są darmowe

Bezpieczeństwo portfela kryptowalutowego – jak o nie zadbać?

Aby Twoje środki były bezpieczne, musisz odpowiednio o to zadbać. Warto zwrócić uwagę nie tylko na klucze prywatne, ale również wiele innych szczegółów związanych z danym rodzajem portfeli kryptowalutowych. Oto kilka wskazówek, które mogą okazać Ci się przydatne!

Bezpieczeństwo portfeli kryptowalutowych
Zimne portfele	Portfele sprzętowe	Z uwagi na bezpieczeństwo warto kupować je prosto od producenta. Masz wówczas pewność, że nikt nie zdołał wprowadzić w nich modyfikacji, które mogłyby pozbawić Cię kryptowalut Pamiętaj o utworzeniu kopii zapasowej, po to, by móc odzyskać środki w momencie, gdy zgubisz swój portfel Przechowuj go w bezpiecznym miejscu, tak by nikt nie miał do niego dostępu fizycznego
	Portfele papierowe	Przed jego wygenerowaniem, upewnij się, że na Twoim komputerze nie ma wirusów (mogą one przechwycić Twoje klucze) Generuj je wyłącznie w środowisku offline (by nikt nie był w stanie przechwycić Twoich kluczy) Nie zapisuj ich na komputerze (w przypadku, gdy zostanie on zainfekowany jakimś wirusem, Twoje klucze mogą zostać przechwycone)  Z uwagi na kwestie związane z bezpieczeństwem lepiej po prostu przepisać swoje klucze, niż je drukować Przechowuj go w bezpiecznym miejscu, aby zadbać o bezpieczeństwo fizyczne, możesz skorzystać z tak zwanego Cryptosteela.
Gorące portfele	Portfele desktopowe	Korzystaj z uwierzytelniania dwuskładnikowego 2FA.  Zaszyfruj swój portfel (ustal hasło składające się z wielkich i małych liter, a także znaków specjalnych) Utwórz kopię zapasową portfela, przechowuj ją w bezpiecznym środowisku Nie łącz się z publicznym WiFi
	Portfele przegladarkowe	Używaj oddzielnej przeglądarki do logowania się na portfel Sprawdź SLL – protokół ten odpowiada za to, iż wszystkie dane przesyłane pomiędzy przeglądarką a serwerem internetowym są szyfrowane, oznacza to, że wszystkie transakcje pozostają prywatne. Adres strony internetowej powinien zaczynać się od HTTPS oraz mieć znak blokady: Nie łącz się z publicznym WiFi
	Portfele mobilne	Pobieraj je prosto ze sklepu Google Play Zwróć uwagę na to, czy aplikacja, którą ściągasz nie podszywa się pod tą oryginalną Nie kopiuj kluczy poprzez schowek Nie korzystaj z publicznego WiFi

Zobacz również: Portfel dla Ethereum (ETH) – jaki wybrać?