Tezos (XTZ)

Spis treści:

• Czym jest Tezos? Jakie problemy rozwiązuje
• Tezos vs Ethereum –  podstawowe różnice
• Tezos –  szczegółowe omówienie aspektów technicznych
• Kto stworzył Tezos? Historia powstania projektu
• Kryptowaluta XTZ –  czym jest i jakie ma zastosowanie?
• Portfele kryptowalutowe dla XTZ –  jaki wybrać?
• Na jakich giełdach notowany jest Tezos?

Czym jest Tezos? Jakie problemy rozwiązuje

Wyobraź sobie blockchain, który samoistnie ewoluuje. Wraz z pojawianiem się nowych rozwiązań w sieci dokonywana jest aktualizacja. Na takich właśnie podstawach oparty został Tezos. Choć w skrócie można określić go mianem platformy przeznaczonej do zawierania inteligentnych umów (smart conntracts) oraz budowy zdecentralizowanych aplikacji (decentralized applications, dApps), wykracza on poza to, co oferowała dotychczas konkurencja. A co najważniejsze wyróżnia się dość mocno na jej tle.

Tezos vs Ethereum – podstawowe różnice

Porównajmy Tezosa chociażby z projektem Ethereum, który dąży do tego, by stać się komputerem świata. Choć pod kilkoma względami obie te platformy mogą być podobne, mają też trochę cech, które je od siebie odróżniają. Aby lepiej je zobrazować, posłużymy się tabelką.

Podsumowanie: Istnieją trzy główne różnice pomiędzy siecią Tezos a Ethereum, widzimy je w: zarządzaniu, mechanizmie konsensusu oraz języku programowania inteligentnych umów.

Tezos – szczegółowe omówienie aspektów technicznych

Zarządzanie łańcuchem bloków

Tezos w przeciwieństwie do innych blockchainów automatycznie wprowadza samo poprawki. Pomagają one w ulepszeniu blockchaina, bez konieczności przechodzenia hard forków – rozłamu w sieci (więcej o hard forkach przeczytasz tutaj). Taka konstrukcja pozwala na płynną ewolucję w łańcuchu bloków. 

Jak to wszystko wygląda w praktyce? Otóż programiści składają propozycję aktualizacji protokołów w celu otrzymania wynagrodzenia za swoją pracę. System motywacyjny zachęca deweloperów do usprawniania projektu. Propozycja wchodzi w okres testowy, w którym społeczność dyskutuje nad protokołem oraz krytykuje go pod kątem możliwych ulepszeń. Po zakończeniu testów posiadacze tokenów XTZ są uprawnieni do głosowania nad tym, czy dany pomysł powinien zostać wdrożony, czy odrzucony. Po podjęciu decyzji o uaktualnieniu zmian w protokole inicjowana jest jego nowa wersja.

To warto zapamiętać! W Tezosie protokół aktualizuje się pasywnie w sposób zdecentralizowany, jednak każda aktualizacja musi przejść wiele faz testowych oraz otrzymać informacje zwrotne od społeczności. Każde ulepszenie musi zostać poparte aprobatą ze strony większości użytkowników. To zaś zapobiega rozłamowi w sieci.

Mechanizm konsensusu

Omawiając mechanizm konsensusu w Tezosie należy na samym początku wyjaśnić, czym właściwie jest płynna demokracja (Liquid Proof of Stake, LPoS). Otóż to nic innego, jak system, który w sposób płynny przechodzi od demokracji bezpośredniej do demokracji przedstawicielskiej. Wygląda to w ten sposób: użytkownik może oddać głos bezpośrednio bądź przekazać go delegatowi. Co więcej, sami delegaci mogą przekazać swoje obowiązki głosowania innemu delegatowi, który może głosować w ich imieniu.

Co w przypadku, gdy osobie, która oddała swój głos w ręce delegata, nie podoba się podjęta przez niego decyzja? Cóż w takiej sytuacji istnieje możliwość cofnięcia głosu i jego ponownego oddania.

Główne zalety płynnej demokracji:

• opinia każdego użytkownika jest ważna
• bariery wejścia są stosunkowo niskie. Aby zostać delegatem wystarczy zyskać zaufanie danego użytkownika
• grupy mniejszościowe mogą być sprawiedliwiej reprezentowane ze względu na możliwość oscylacji pomiędzy demokracją bezpośrednią a delegowaną
• każdy użytkownik, który nie ma czasu na głosowanie, może przekazać swoje obowiązki z tym związane innej osobie.

Czym jest PoS?

Dowód stawki (Proof of Stake, PoS) jest jednym z mechanizmów konsensusu. Od PoW różni się tym, iż górnicy są zastępowani walidatorami. Walidatorzy blokują pewną ilość monet przynależnych do projektu, jako stawkę. Następnie zaś sprawdzają poprawność bloków. Istnieje jednak obawa, iż nie jest to w pełni skalowalna metoda. W blockchainach takich, jak EOS, czy Cardano wykorzystywany jest delegowany protokół zatwierdzania stawek (DPoS). To oznacza, że ustalona liczba delegatów jest już wcześniej wybrana. Odpowiadają oni za konsensus oraz ogólny dobrobyt sieci. 

Mechanizm konsensusu w Tezos działa podobnie, ale występuje w nim niewielka różnica. Wprowadzona jest w nim bowiem płynna demokracja.

Czym jest LPoS?

W ekosystemie Tezos występuje płynny dowód stawki (LPoS). Aby użytkownik mógł uczestniczyć w konsensusie w sprawie blockchaina tego projektu, musi przeznaczyć na to określoną ilość monet XTZ. Proces ten nazywa się „pieczeniem” , a użytkownicy „piekarzami” . Mogą oni z łatwością przekazywać swoje uprawnienia walidacyjne innym posiadaczom XTZ, bez przenoszenia własności. 

Każdy blok wytwarzany przez przypadkowego użytkownika jest zatwierdzany przez 32 losowo wybranych użytkowników. Depozyt zabezpieczający zostaje pobrany w celu zachęcenia piekarzy do uczciwego zachowania się w czasie tworzenia bloków. Jeżeli użytkownik zacząłby np. podwójnie znakować bloki, straciłby depozyt.

Język programowania

Tezos został zakodowany przy użyciu Ocaml. Inteligentne umowy na jego blockchainie są tworzone za pomocą jeżyka programowania zwanego Michelson. Zarówno ten pierwszy, jak i drugi należy do grupy języków funkcjonalnych.

Kto stworzył Tezos? Historia powstania projektu

Tezos został opracowany przez małżeństwo: Kathleen i Arthura Breitman. Koncepcja tego projektu została przedstawiona już 2 września 2014 roku wraz z opublikowaniem białej księgi. Arthur Breitman był inżynierem ds. badań w firmie Google oraz Waymo. Jeszcze wcześniej pracował jako analityk ilościowy w Goldman Sachs i Morgan Stanley. Jego żona z kolei piastowała stanowisko Associate Strategy w R3 oraz Associate Managment w Bridgewater Associates. 

ICO projektu Tezos trwało 13 dni od 1 do 14 lipca 2017 roku. Zebrano wówczas 65703 BTC oraz 361122 ETH. Była to równowartość 232 milionów dolarów. Co ciekawe, nie określono docelowej kwoty, jaką miał zgromadzić projekt. Niewątpliwie była to jeden z największych crowdfunderów w tamtym okresie. 

Kathleen i Arthura Breitman założyli firmę Dynamic Ledger Solutions (DLS), która miała stanąć za projektem Tezos. Obok niej powstała niezależna organizacja non-profit o nazwie Tezos Foundation. Kontrolowała ona środki zgromadzone podczas ICO.

Po drodze doszło do konfliktu pomiędzy właścicielami praw intelektualnych – Kathleen i Arthurem Breitman a prezesem Fundacji Tezos – Johhanem Geversiem. W konsekwencji po licznych sporach, opuścił on firmę. Otrzymał jednak 400 tysięcy dolarów odprawy. 

Należy dodać, iż w wyniku wewnętrznych konfliktów oraz niedotrzymywania obietnic inwestorzy zaczynali tracić nadzieję na to, że projekt ten w ogóle zostanie uruchomiony. Wobec narastającego niepokoju 25 października 2017 roku do Sądu Okręgowego w Kalifornii trafił pozew przeciwko Tezosowi. Nie widząc żadnych postępów w projekcie użytkownicy zaczęli domagać się zwrócenia środków przeznaczonych na ICO. Byli tez tacy, którzy twierdzili, że tokeny Tezzi (XTZ) za pomocą których przeprowadzono zbiórkę, stanowią papiery wartościowe, przy czym nie są zarejestrowane. 

Niewątpliwie początki projektu Tezos były bardzo burzliwe. Ożył on dopiero w 2018 roku. 30 czerwca uruchomiono wersję beta sieci testowej Tezos, z kolei 17 września sieć główną.

Kryptowaluta XTZ – czym jest i jakie ma zastosowanie?

Projekt Tezos posiada własną kryptowalutę zwaną Tez bądź Tezzi (XTZ). Obecnie znajduje się ona na 11 pozycji w rankingu CoinMarketCapu. Jej aktualna cena to 2,08 USD (stan na 03.02.2020 r.). Swoje ATH, czyli najwyższy poziom cenowy kryptowaluta ta osiągnęła 17 grudnia 2017 roku. Jej kurs wyniósł wówczas 10 USD. Kapitalizacja rynkowa tej kryptowaluty wynosi z kolei 442 096 797 USD. Ilość wszystkich monet dostępnych w obiegu to 694 191 974 XTZ. Ich maksymalna podaż wynosi 763 306 930 XTZ. Ze względu na to ograniczenie kryptowaluta Tezzi ma charakter deflacyjny.

Portfele kryptowalutowe dla XTZ - jaki wybrać?

Dotychczas pojawiło się niewiele portfeli kryptowalutowych obsługujących XTZ. Co więcej nie jest to już token ERC-20 zaś kryptowaluta oparta na blockchainie Tezos. Poniżej przedstawiamy zestawienie najpopularniejszych portfeli dla XTZ.

Na jakich giełdach notowany jest XTZ?

Kryptowaluta Tezos jest dostępna na 25 platformach kryptowalutowych. W najbliższym czasie znajdzie się również na polskiej giełdzie TOKENEO.

Autor: Karolina Kropopek